Doktorlar ve sağlık ile ilgili medya kaynaklarının genelde bahsettiği konu yüksek tansiyondur yani nam-ı diğer hipertansiyon. Ama aslında hipertansiyon kadar yaygın gözlenen ve belki de gençleri daha fazla rahatsız eden düşük tansiyon yani nam-ı diğer hipotansiyondan bahsetmek istiyorum. Esasında kliniğimde ve pratik hayatta belki de en fazla anlattığım durumlardan biridir. Yazının anlaşılmasının kolay olması açısından dilerseniz madde madde gidelim.
- Düşük tansiyon nedir ve bir rahatsızlık mıdır?
Düşük tansiyon, sistolik yani büyük tansiyonun 90 mmHg altında olması ve diyastolik yani küçük tansiyonun 60 mmhg altında olmasıdır. Bunun bir rahatsızlık olarak kabul edip etmeyeceğimizi ise hastanın mevcut hastalıkları, varsa kullandığı ilaçları, gün içi şikayetlerine göre değişmektedir. Özellikle genç kadınların ve genç erişkinlerin düşük tansiyon değerleri mevcuttur. Eğer bir şikâyet yaratmıyorsa, özel bir ilaç kullanmıyor ise altta başka bir hastalık yok ise fizyolojik yani doğal kabul edilmektedir. Bu durum aslında bir avantaj bile sağlayabilir. Epidemiyolojik çalışmalarda, özellikle gençlik dönemi ve erişkin hayatta düşük tansiyona sahip kişilerin kalp damar hastalıkları açısından olumlu sonlanımları olduğunu göstermiştir. Peki ne zaman problem olarak kabul edilir? Eğer kişide şikâyetler yaratıyor veya başka hastalıkları var ise ya da kullandığı ilaçların sonucu gelişiyor ise o zaman işte bu durum bir sorun olarak kabul edilmektedir.
- Düşük tansiyon nasıl şikayetlere yol açar?
Düşük tansiyona sahip kişi, yorgunluk, sersemlik hissi, özellikle ayağa hızlı kalktığında veya öne eğilip doğrulduğunda gözde kararma- baş dönmesi- fenalık hissi, terleme, çarpıntı, bayılma veya bayılacak gibi olma, sıcak ortamlarda bulantı hissi gibi şikayetlere sahip olabilir.
- Bu şikâyetlere sahip düşük tansiyonlu kişiler ne yapmalı?
Şimdi bu soruya biraz esprili cevap verecek olursam elbette Doç.Dr.Özlem Hocaya gelmelisiniz derdim ama işin şakası bir yana, hekiminize başvurmanızı tavsiye ederim. Çünkü en önemli mesele, düşük tansiyona yol açacak ek bir hastalık olup olmadığının netleştirilmesi gerekmektedir. Kişinin altta yatan kalp hastalığı, anemi, böbrek hastalığı, mide-bağırsak kanaması… gibi durumların varlığı incelenmeli ve ayrıca kullandığı ilaç, bitki takviyesi, yaşam tarzı detaylandırılmalıdır. Eğer kullandığınız ilaç yol açıyorsa o ilacın yönetimini, hekiminiz bu açıdan tekrar gözden geçirecektir. Diyelim ki hiçbir hastalığınız yok, hiçbir tetikleyici durum yok o zaman neler yapmalıyız? O zaman alt başlığı okuyunuz.
- Düşük tansiyonlu sağlıklı ama şikayetleri olan birey nelere dikkat etmeli?
Peki Dr Özlem Hoca’nın muayenesinden geçtiniz, altta ciddi bir kalp hastalığı saptanmadı, diğer tetikleyici durumlar gözden geçirildi ve sapasağlamsınız. O zaman yapacaklarınız şunlardır:
- Susuz kalmayın, gün içi bol sıvı tüketin. Çay gibi idrar atılımını arttıracak içeceklerden uzak durunuz.
- Sıcak ortamlardan uzak durun: hamam, sauna, kaplıcalardan ve uzun süre çok sıcak banyo yapmaktan uzak durun; kalorifer-soba dibinde oturmaktan sakının,
- Ani pozisyon değişikliklerinden kaçınılmalıdır (örneğin hızla ayağa kalkma veya ayakkabınızı bağladıktan sonra hızla ayağa kalkma gibi)
- Başınız döndü, o esnada terleme-sıkıntı hissi-çarpıntı ve göz kararması hissettiniz o zaman ayakta durmak için ısrarcı olmayın. Kontrollü bir şekilde oturunuz ve hatta imkanınız varsa uzanın, ayaklarınızı havaya kaldırınız. Birkaç saniye içinde her şey normale dönecektir tedirgin olmayın.
- Boynu çok sıkan kıyafetlerden uzak durunuz.
- Ayrıca Dr Özlem Hoca, emin olunuz sizin özelinizde mutlaka ilave önerilerde bulunacaktır.
İşte bu konunun kısa özetinin sonuna geldik. Unutmayın ki sizin sağlığınız ve mutluluğunuz benim için çok önemli.
Yeni yazılarımda bir arada olmak dileği ile …
Doç Dr Özlem Arıcan Özlük